روستای چِنِشت، (Chenesht) یکی از روستاهای بخش نهارجان شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی است.

جمعیت این روستا بنا به سرشماری مرکز آمار ایران 1009 نفر بوده که از این تعداد، 620 نفر باسواد می باشند.

این روستا به علت جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در استان خراسان جنوبی شناخته می شود.

چنشت در میان رشته کوه باقران قرار گرفته و فاصله آن تا بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی، 60 کیلومتر است.
در مورد وجه تسمیه این روستا، چنین می گویند : (در این باره، پی نوشت را نیز مطالعه نمایید)
- به علت وجود 4 رودخانه فصلی در این روستا، نام آن “چند شط” بوده که به مرور زمان تبدیل به چنشت شده است.
 چنشت را هم وزن “بهشت” می دانند، که پیش از این به علت زیبایی طبیعی و وجود 4 رودخانه فصلی و نیز سرسبزی آن، گروهی از دامداران در سالیان دور، این منطقه را جهت سکونت خود برگزیدند و به مرور زمان، نام کنونی را به خود گرفته است.

همانطور که اشاره شده این روستا دارای ویژگیهای طبیعی، تاریخی و فرهنگی قابل توجه ایست که به اختصار به آن اشاره می شود:

ویژگیهای طبیعی:

روستای چنشت به علت قرار گرفتن در میان 4 رودخانه و نیز کوهستانی بودن آن، دارای باغات و مزارع بسیاریست. آب و هوای آن معتدل کوهستانیست که از زمستانهای سرد و تابستانهای خنک برخوردار است. ارتفاع آن از سطح دریا برابر 2150 متر است.
غارهای تاریخی چنشت:

در این روستا و در دامنه کوه، 2 غار به نام غار چنشت و غار چهل چاه قرار گرفته است.

غار چنشت، در شمال روستا قرار گرفته و بر اثر زمین لرزه های رخ داده در طول تاریخ، پدید آمده است. غار حدود 60 متر طول دارد و عبور از مناطق مختلف آن به سختی امکان پذیر است. در این غار بازمانده اجساد، استخوانهای درهم شکسته انسان ، ابزار و پارچه، چرخ نخ ریسی و ظروف مربوط به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد، به چشم می خورد.

همچنین بازمانده اجساد سید حامد علوی و فرزندانش در این غار یافت شد و به بیرون غار انتقال پیدا کرد.

غار چنشت بنا به اسناد تاریخی در سال 614 هجری قمری توسط سیدمحمد مشعشع کشف شد. وی پس از کشف، نسبت به انتقال اجساد سیدحامد علوی و فرزندانش (که از خاندان وی بودند) به بیرون این غار اقدام نمود و آرامگاهی برای آنها در روستای چنشت بنا نمود.

سید حامد علوی و فرزندانش از شیعیان دوران خلافت عباسی بودند که به ناگزیر در این غار پنهان شده و سرانجام توسط سربازان حکومت عباسی در داخل غار کشته می شوند. 

همچنین در غار چهل چاه که در نزدیکی غار چنشت قرار دارد، اجساد 14 نفر مرد، زن و کودک مشاهده می شود که احتمالا
در غار پناه آورده اند و بر اثر گل گرفتن ورودی غار و بستن راه فرار آنها در داخل غار کشته شده اند.

آنچه که شخصا از بزرگان خراشاد شنیدم، چون راه ارتباطی آن زمان چنشت از خراشاد بوده، در دهه 40 خورشیدی، گروهی از زمین شناسان و باستان شناسان آمریکایی و ایرانی را مشاهده می کنند که جهت مطالعات بیشتر غارهای چنشت، به این منطقه می آیند. 

آداب و رسوم:
لباس محلی

لباس مردم این روستا از نوع خاصی است که کمتر در نقاط دیکر استان یافت می شود. البته لباس مردان در چند سال اخیر به لباس سایر مردم منطقه شبیه شده است. اما بزرگان و پیران از لباس دیگری که شامل یک پالتوی بلند که تمام بدن را می پوشد و شال سر و در برخی مواقع از کلاه معمولی استفاده می کنند.


لباس زنان آنها که در نوع خود یک جاذبه است ، از رنگهای شاد و متنوع تشکیل شده و شامل سه قسمت چارقد قرمز یا آبی گلدار، کلاه نقره ای و نقره دوزی شده و پیراهن زنانه به رنگهای سبز و قرمز یا آبی است که امروزه بیشتر در مراسمها از ان استفاده می نمایند.

 حرفه و پیشه:

با اینکه حرفه اصلی مردم روستا، کشاورزی و دامداریست … با این حال، از قدیم الایام برخی مردان این روستا به حرفه گدایی اشتغال داشتند و گدایی جزیی از حرفه برخی از اهالی این روستاست. بوِیژه در فصل زمستان که فعالیت های کشاورزی امکانپذیر نبوده است.

این حرفه نه تنها از جانب اهالی روستا، منفور نیست بلکه شغلی شریف است و نشاندهنده مردانگی یک مرد به شمار می رود به طوریکه خواستگاری از یک دختر در چنشت، نیازمند گذراندن دوره گدایی در شهرهای بزرگ است ، در غیر اینصورت جواب خانواده عروس به خواستگار منفی خواهد بود!


در فصل پاییز و زمستان، مردان چنشت برای انجام حرفه خود به شهرهای بزرگ می روند و تنها زنان، کهنسالان و کودکان هستند که باقی می مانند در نتیجه عملا اداره روستا در نیمی از سال، بدست زنان می افتد.

یکی از آشنایان بنده که قریب به 25 سال پیش به عنوان مدیر و معلم مدرسه چنشت بود، می گوید، در آن زمان تنها مرد این روستا ، من بودم و روستا، روستای زنان بود!

هنوز هم حرفه گدایی در میان برخی از مردان این روستا باقیست به طوریکه گسترده تر، حرفه ای تر و حتی بین المللی شده و بنا به سخن مدیرکل اجتماعی استانداری خراسان جنوبی، برخی در خارج از کشور از جمله دبی، نیز به گدایی مشغولند. 

لازم به ذکر است که حرفه گدایی از سر احتیاج نیست بلکه به صورت یک فرهنگ و رسم اجتماعی درآمده که می بایست توسط اهالی رعایت شود. 


آثار تاریخی:

بافت مسکونی روستا ، آرامگاه یا مزار سیدحامد علوی و فرزندانش، غار چنشت و چهل چاه از جمله آثار تاریخی این روستا هستند.


این روستا به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری استان خراسان جنوبی شناخته شده است در نتیجه به مانند ماخونیک، گردشگرانی از سایر نقاط ایران به این روستا می آیند.