کلوتهای شهداد، شگفت انگیزترین عارضه‌های کویری جهان
کویر لوت به عنوان بخش قابل توجهی از استان کرمان، میزبان شگفت انگیزترین عارضه‌های طبیعی و منحصر به فردی است که با توجه به ساختار و فضای بیرونی که از خود به نمایش می‌گذارند تحسین و تامل هر بیننده‌ای را بر می‌انگیزد. شهر ارواح، بزرگترین شهر کلوتی جهان، سرزمین عجایب و ... نامهایی است که بسیاری از گردشگران، عابران و خصوصاً شرق شناسانی چون «سون هدین سرپرسی سایکس» پس از رسیدن به کلوت‌ها بر لب آوردند. منطقه ای به وسعت 80×140 کیلومتر که در وسط لوت به شکلی مواج تشکیل شده است. منطقه ای که در 150 کیلومتری شرق شهر کرمان و در 30 کیلومتری شهداد قرار گرفته است.

تل گندم بریان، گرم‌ترین نقطه کره زمین
از دیگر نقاط شگفت‌انگیز کویر لوت، منطقه‌ای پوشیده از سنگ‌های سیاه آذرین است. پهنه‌ای وسیع در دل شن‌ها، سنگ‌ریزه‌ها و نمک‌زارها که میزبان سنگ‌های سیاه است پهنه‌ای تپه مانند که 400 متر ارتفاع دارد و در این منطقه گود، ارتفاع آن قابل توجه است. از گندم بریان به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین یاد می‌کنند. این بخش از کویر لوت به دلیل ارتفاع پست و نیز شدت گرمایی که حاصل تابش خورشید بر سنگ‌های سیاه است و به دلیل هوای وحشتناکی که در ماههای تیر و مرداد دارد بی‌شک هیچ رقیبی در سطح دنیا ندارد. «پرویز کردوانی» کویرشناس برجسته ایرانی دمای 70 درجه سانتیگراد را در این منطقه مدعی است. بهتر است بدانیم که در 13 دسامبر 1922 ثبت گرمای 7/57 درجه سانتیگراد در بیابان الغزیزیه لیبی باعث شد تا از آن به عنوان گرم ترین نقطه کره زمین یاد کنند و این در حالی است که در ده سیف زیارت که به عنوان آخرین آبادی ایستگاه‌های شهداد قبل از ورود به دل کویر لوت به حساب می‌آید به راحتی 53 و 54 درجه گرما در ایستگاه‌های هواشناسی به ثبت می‌رسانند. پس می‌توان شرایط گندم بریان را بسیار مستعد برای بالا بردن دمای هوا تا سطح گرم‌ترین نقطه کره زمین متصور شد. منطقه‌ای با طول 48 و عرض 10 کیلومتر در 35 کیلومتری شمال کلوتها و در قسمت جنوبی لوت شمالی.

غارایوب، بزرگترین غار ایران
کوه ایوب با ارتفاعی بیش از 3 هزار و 368 متر در شمال غرب استان کرمان میزبان بزرگترین غار آذرین ایران است. این غار در 7 کیلومتری دهستان دهج از توابع شهرستان شهر بابک است. منشاء این غار گدازه‌های آتشفشانی هستند و با توجه به بررسی‌های باستان‌شناسی مسکن و محل استقرار انسانها در دوران‌های گذشته بوده است. آثاری از دوران اشکانی به راحتی در این غار قابل دیدن است که هر ساله پذیرای بسیاری از گردشگران است. اما آنچه که این غار را در ایران منحصر به فرد جلوه می‌دهد دهانه عظیم این غار است دهانه‌ای با 50 متر طول و 40 متر ارتفاع دارد. خمیازه‌ای تمام نشدنی و غول آسا در بخش جنوبی کوه ایوب و حالا مقایسه کنید آن را با فراخ‌ترین دهانه غار ایران یعنی رود اخشان فیروزکوه که دهانه آن 50 در 18 متر است.

آبشارهای جبال بارز، بلندترین آبشارهای ایران
بخش قابل توجهی از استان کرمان را ارتفاعات فرا گرفته‌اند. درست مثل ایران. ارتفاعاتی که چشم‌اندازها و تصاویر بی‌مانند طبیعت را به وفور در آنها شاهدیم. یکی از این چشم‌اندازهای ارزشمند وجود آبشارها در گوشه و کنار استان کرمان است. اگر چه اکثر آبشارهای ایران در زاگرس مرکزی و البرز می‌باشند اما ارتفاعات این بخش از ایران نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و برای طبیعت‌گردان و ماجراجویان سرزمین بکر و بی‌مانند محسوب می‌شوند. در رشته کوه 240 کیلومتری جبال بارز که در مسیر جنوب استان قرار دارد دو آبشار رودفرق (وروار) در شهرستان عنبرآباد و سرنکوه در شهرستان جیرفت ارتفاع 120 و 176 متری را از ریزش آب به نمایش می‌گذارند، آبشارهایی که از آبشار شوی استان لرستان که بلندترین آبشار ایران محسوب می‌شود دهها متر بلندترند.

قله هزار، چهارمین قله بلند ایران
بلندترین قله ارتفاعات مرکزی ایران با ارتفاع 4 هزار و 501 متر که به تنهایی از کل قله‌های رشته کوه یکهزار و 400 کیلومتری زاگرس (عظیم‌ترین و طولانی‌ترین رشته کوه ایران) بلندتر است و پس از دماوند (5671 متر) علم کوه (4850 متر) و سبلان (4811 متر) چهارمین قله ایران به حساب می‌آید. ارتفاعات هزار پوشیده از انواع گیاهان دارویی و وحشی است و چشمه سارها، جنگلهای بید، رودخانه و آبشار از دیگر چشم‌اندازهای آن به حساب می‌آیند. قله‌ای که مهربانی آن با طبیعت‌گردان و کوه‌نوردان زبان زد است.

روستای اوردیکان، بلندترین منطقه مسکونی ایران
بلندترین منطقه مسکونی ایران در ارتفاع 3 هزار متری که در سینه قله بلند لاله‌زار (4311 متر) به آرامی جای گرفته و ساکنان آن در تمام طول سال خانه و کاشانه خود را آباد نگه می دارند و هرگز ترک آن نمی‌کنند.

دشت ساردوئیه، بلندترین دشت ایران
در حرکت به سمت جنوب استان و پس از گذر از قله بلند هزار به دشت مرتفع ساردوئیه که بخش شمالی شهرستان جیرفت محسوب می‌شود برخورد می‌کنیم. دشتی که با 2 هزار و 700 متر ارتفاع از سطح دریا بلندترین دشت ایران محسوب می‌شود. که در پایین‌دست آن دره زیبا و خارق‌العاده دلفارد قرار گرفته است و یکی از زیباترین مسیرهای گردشگری جنوب کشور است.

گودال تکاب، گودترین چاله داخلی ایران
بخش مرکزی کویر لوت پست‌ترین و خشک‌ترین نقطه ایران محسوب می‌شود منطقه‌ای که بارش باران در آن کمتر از 50 میلیمتر است و ممکن است سالهای پی در پی شاهد هیچ بارانی در آن نباشیم. گودال تکاب که مثل کف یک قیف است گودترین چاله داخلی ایران است که در برخی نقاط آن ارتفاع به 76 متر می‌رسد و بسیاری نقاط دیگر آن ارتفاعی بین 150 تا 250 متر دارند.

بازار تاریخی کرمان، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان
از دیگر عجایب استان کرمان بازار تاریخی شهر کرمان است که در کنار زیبایی‌های خاص بازارهای سنتی به دلیل طولانی بودن آن یکی از منحصر به فردترین جلوه‌های معماری سنتی در ایران و جهان محسوب می‌شود. طول راسته بازار کرمان یکهزار و 100 متر است که با بازارهای فرعی وابسته به آن به 3 هزار متر می‌رسد. رشته‌ای در هم تنیده که طولانی‌ترین بازار سرپوشیده جهان را تشکیل داده است. بازاری که مجموعه‌های تاریخی زیبایی چون گنجعلی‌خان و وکیل را در دل خود دارد.

خانه حاج آقا علی، بزرگترین خانه خشتی جهان
شهر رفسنجان به دلیل مجاورت با مناطق گرم کویری، میزبان بسیاری از بناهای خشتی استان کرمان است. بناهایی که برخی با توجه به امتیازهایی که دارند از شرایط ویژه‌ای برخوردارند. یکی از این عظمت‌های خشتی خانه حاج آقا است که با 7 هزار مترمربع زیر بنا بزرگترین خانه خشتی در سطح جهان محسوب می‌شود. همچنین استان کرمان با بیش از 180 هزار کیلومتر مربع وسعت (بدون احتساب مرزهای آبی ایران در سیستان و بلوچستان) پهناورترین استان کشور است که اگر چه بخش قابل توجهی از آن را وحشتناک‌ترین مناطق کویری جهان فرا گرفته‌اند اما به دلیل غنی بودن خاک آن یکی از مهمترین و برجسته‌ترین استان‌های کشور در بحث کشاورزی و معدن نیز به حساب می‌آید. همچنین وجود انواع آب و هوا و تنوع اقلیمی خاص این استان باعث شده علاوه بر منابع ارزشمند طبیعی و محیط زیست با ارزش، در موارد زیادی، ما تجربه دار موجودیت سه فصل در کمتر از 12 ساعت باشم و در مناطق زیادی شاهد تلاقی درختان مناطق سردسیری و گرمسیری در یک نقطه بوده و اختلاف دمای خنک ترین و گرمترین روزهایمان در همین فصل تابستان به بیش از 40 درجه برسد.

پارک ملی خبر و چندین منطقه حفاظت شده از جمله مهروئیه کهنوج که باقی مانده جنگل‌های کهور جنوب شرق ایران محسوب می‌گردند، پناهگاه خرس سیاه آسیایی و زاغ بور همچنین وجود گونه‌های گیاهی و جانوری منحصر به فردی مثل مرغ جیرفتی از دیگر نشانه‌های غنی بودن استان کرمان به حساب می‌آیند. موارد مذکور در این یادداشت بخشی از پتانسیل‌های بی‌شمار استان کرمان است که در بخش‌های مختلف تاریخی، فرهنگی و طبیعی ایران زمین از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و صد افسوس همانگونه که قدر ایران عزیز را نمی دانیم قدر کرمان را هم ....